Onderzoekers van Amsterdam UMC en UMC Utrecht zagen ontstekingen door heel de hersenen bij twee patiënten met langdurige klachten na een coronavirusinfectie. Dit is niet eerder aangetoond bij levende mensen met long covid. “Aanvullend onderzoek is nodig om te weten welk verband er is tussen deze ontstekingen en long covid”, aldus onderzoeker Denise Visser van Amsterdam UMC. De bevindingen zijn online ‘in preprint’ gepubliceerd.
Er lopen verschillende onderzoeken naar de relatie tussen long covid en specifieke organen zoals hart of ademspier. Deze nieuwe bevindingen tonen voor het eerst ‘in vivo’ (in levende mensen) schade in de hersenen aan. “We willen graag weten waarom mensen zo lang vermoeidheidsverschijnselen en cognitieve klachten houden na een coronavirusinfectie”, zegt nucleair geneeskundige Bart van Berckel van Amsterdam UMC. “Dat we door het hele brein nu ontstekingen zien, is opvallend en mogelijk is er een verband tussen long covid en die globale hersenontsteking. Een studie met een groter aantal patiënten brengt hopelijk meer duidelijkheid hierover.”
121% meer ontstoken hersencellen
De beide onderzochte patiënten hebben een verschillend ziekteverloop. De mannelijke patiënt lag op de IC en is gedeeltelijk weer aan het werk. De jongere vrouwelijke patiënt had milde coronaklachten en zit nog in de ziektewet. Bij beide zijn hersenontstekingen door het hele brein te zien. De ontstekingen waren respectievelijk 76% en 121% verhoogd vergeleken met die in de hersenen van gezonde mensen. Voor de wetenschap zijn dit belangrijke aangrijpingspunten voor vervolgonderzoek.
Geavanceerde scan
De patiënten ondergingen een geavanceerde, zeer kostbare en voor hen belastende scan die op beeld de ontstekingsreactie liet zien. Deze scans zijn niet beschikbaar in de reguliere zorg. De onderzoekers denken na hoe ze een dergelijke scan minder duur en toegankelijker kunnen maken. “Het is op dit moment niet mogelijk zo’n scan aan te vragen bij een huisarts of ziekenhuis”, zegt projectleider Nelleke Tolboom van UMC Utrecht. “Een selectie van patiënten is al gemaakt voor aanvullend onderzoek. Men kan zich hier niet voor opgeven.”
In preprint
Het is nog onbekend hoe patiënten met deze ontstekingen te behandelen zijn. Ook is onbekend of iedere patiënt met long covid dezelfde ontstekingsreactie laat zien. Dit wil de onderzoeksgroep achterhalen met aanvullend onderzoek. “We weten nog heel veel niet, maar dit waren de eerste twee patiënten met langdurige covid die in deze studie werden opgenomen, en we vonden dat deze gegevens te belangrijk waren om in dit stadium niet te publiceren.” Daarom is deze studie, gefinancierd vanuit het ZonMw COVID-19 programma, nu in preprint verschenen. Het is nog niet door collega-wetenschappers getoetst (peer review). Een studie in preprint geeft andere wetenschappers in de wereld de mogelijkheid hiervan te leren en samen te werken voor meer resultaat.
