Q-screen: informatie voor huisartsen

Chronische Q-koorts

Q-screen is een eenmalig bevolkingsonderzoek naar chronische Q-koorts in de gebieden waar destijds Q-koorts heerste. Chronische Q-koorts is een ernstig ziektebeeld met potentieel levensbedreigende complicaties (endocarditis, abcessen, aneurysma, levensbedreigende bloedingen). Het heeft zelfs mét behandeling een mortaliteit van meer dan 25%.

Het tijdig opsporen en behandelen van chronische Q-koorts kan vroegtijdig overlijden voorkomen.

Q-support voert de Q-screen uit in opdracht van het RIVM. De Q-screen wordt (mede) mogelijk gemaakt door de zorgverzekeraars CZ en VGZ namens alle zorgverzekeraars.

Opsporen patiënten via huisartsen 

Q-Support benadert huisartsenpraktijken die in een straal van minder dan 5 km liggen van een geitenbedrijf waar in de tijd van de Q-koortsepidemie een abortusgolf is geweest (de ‘haarden’). De patiënten van deze praktijken hebben een hoge blootstelling aan de Q-koortsbacterie Coxiella burnetii gehad. Zij hebben daardoor tot op de dag van vandaag een aanzienlijk hoger risico op het ongemerkt ontwikkelen van chronische Q-koorts. Chronische Q-koorts heeft weinig specifieke symptomen en wordt daarom vaak pas te laat ontdekt.   

Huisartsen maken een selectie van hun patiëntenpopulatie op basis van risicofactoren. Zij nodigen deze groep patiënten uit voor deelname aan de screening. Deelname bestaat uit bloedonderzoek uitgevoerd door het laboratorium Innatoss in of in de buurt van de huisartspraktijk. Bij een positieve uitslag, volgt vervolgonderzoek door een specialist. 

Risicofactoren 

Alleen mensen met risicofactoren voor het ontwikkelen voor chronische Q-koorts komen in aanmerking voor de screening. Deze risicofactoren zijn: 

Bloedonderzoek: IFA test 

De huisarts nodigt de geselecteerde patiënten uit voor een bloedtest; de immunofluorescentieassay (IFA). Dit is de standaard serologische methode om chronische Q-koorts vast te stellen. Een IgG fase I titer van ≥1:512 wordt als verdacht voor chronische Q-koorts beschouwd.  

Chronische Q-koorts is echter een gecombineerde diagnose. Naast bloedonderzoek zijn ook klinische symptomen en radiologische bevindingen van belang. Patiënten met een IgG I titer ≥1:512 moeten daarom verder worden onderzocht door een internist-infectioloog. 

Wat betekent deelname voor patiënten? 

Patiënten gaan met het uitnodigingsformulier van hun huisarts op een van de beschikbare data en locaties bloedprikken. Het laboratorium Innatoss voert de IFA-test uit, hiervoor worden geen kosten bij de patiënt in rekening gebracht.  

Wat betekent deelname voor de huisartspraktijk?

Op basis van de eerder gehouden pilot, is de verwachte gemiddelde investering en opbrengst per deelnemende praktijk:   

• investering van ongeveer 1,5 uur 
• selectie van 70 patiënten 
• 1 chronische Q-koortspatiënt bij 1 op de 3 praktijken  

Compensatie  

Deelnemende huisartsenpraktijken ontvangen een eenmalige compensatie van € 70 euro per uur besteed door de huisarts of assistente aan selectie en verzenden van selectie. Het verzenden van de uitnodigingen wordt geregeld en gefinancierd binnen het project, evenals de bloedafname.       

Nadat u zich als huisartspraktijk heeft aangemeld voor de Q-screen volgen de onderstaande stappen: 

1. Innatoss Laboratories neemt contact op met uw huisartspraktijk. Innatoss plant en organiseert de bloedafnames in (of in de buurt van) uw praktijk, analyseert de monsters en koppelt de uitslag naar u terug.  
2. Bloedafnames zullen plaatsvinden tussen 15 januari 2024 en 15 juli 2024. De data voor uw praktijk stemt u af met Innatoss. 
3. Innatoss neemt het bloed het liefst in uw praktijkruimte af. Het is mogelijk om bloedafnames van verschillende praktijken te combineren. Zo hebben patiënten meer keuzemogelijkheid. Als een of meer assistentes in staat zijn om tegen betaling te helpen met de afnames, dan maakt dat de planning gemakkelijker. 
4. U maakt ongeveer zes weken voor de geplande bloedafnames de selectie van patiënten. Houd er rekening mee dat patiënten ongeveer drie weken voor de bloedafnames de uitnodiging moeten ontvangen.
5. U maakt een lijst met relevante patiënten met behulp van de instructie voor de zoekstrategie. De HIS’sen CGM, Medicom , Promedico , MicroHiS en Tetra Bricks hebben de selectie reeds voor u klaargezet. Bekijk hier de handleidingen. 
6. U neemt de lijst door en verwijdert patiënten die al gediagnosticeerd zijn met chronische Q-koorts. 
7. De patiënten op deze lijst worden uitgenodigd voor deelname aan de Q-screen. Het verzenden van de uitnodigingen wordt door een extern verzendbedrijf verzorgd (hier zijn voor uw praktijk geen kosten aan verbonden).
8. Ongeveer 4 weken na bloedafname ontvangt u de uitslagen van uw patiënten in het postvak van uw HIS. U geeft de uitslagen aan uw patiënten door op de voor uw praktijk gebruikelijke manier. Bijvoorbeeld via uw assistante of via de PGO van de patiënt. Zie voor advies over de ICPC-registratie deze korte handleiding. Omdat u de patiënten met een verdenking op chronische Q-koorts moet verwijzen, adviseren wij u deze patiënten actief te benaderen. U kunt voor deze handelingen het gebruikelijke consulttarief bij de zorgverzekeraar declareren.

U wordt door Innatoss op de hoogte gesteld van de uitslag en de betekenis van het bloedonderzoek. U stelt de patiënt op de hoogte van de uitslag. Indien er bij een patiënt aanwijzingen voor chronische Q-koorts zijn aangetroffen, verwijst u deze patiënt door naar een internist-infectioloog in een van de ziekenhuizen met veel ervaring in de diagnose en behandeling van chronische Q-koorts:

• Chantal Rovers, Radboudumc in Nijmegen 
• Corine Delsing, Medisch Spectrum Twente in Enschede 
• Jacqueline Buijs Zuyderland, Medisch Centrum in Heerlen 
• Jan-Jelrik Oosterheert, UMC Utrecht in Utrecht 
• Kitty Slieker, Bernhoven ziekenhuis in Uden  
• Linda Kampschreur, Medisch Centrum Leeuwarden in Leeuwarden 
• Marjan van Apeldoorn of Thijs ten Doesschate, Jeroen Bosch Ziekenhuis in ‘s-Hertogenbosch 
• Marjo van Kasteren, Elisabeth-Tweesteden ziekenhuis in Tilburg 

Heeft u behoefte om uw kennis van Q-koorts en tegelijkertijd uw kennis van COVID-19 en andere zoönosen bij te spijkeren? Schrijf u dan nu in voor onze gratis en geaccrediteerde online nascholing Q-koorts, COVID-19 en de vele andere zoönosen in uw praktijk.

Meer informatie en inschrijven:

Het RIVM heeft eerder onderzoek gedaan naar de opsporing van chronische Q-koortspatiënten en naar de kosteneffectiviteit van dit onderzoek. Op basis van een pilot, is geadviseerd dat een dergelijke screening mogelijk is. Daarom organiseert Q-support nu in opdracht van het RIVM een eenmalig regionaal bevolkingsonderzoek naar chronische Q-koorts. 

In de adviesbrief van het RIVM leest u meer over het onderzoek, de opbrengst en het advies t.a.v. opsporing chronische Q-koortspatiënten. 

• Q-support voert de Q-screen uit in opdracht van het RIVM.
• Q-screen wordt (mede) mogelijk gemaakt door de zorgverzekeraars CZ en VGZ namens alle zorgverzekeraars.
• Innatoss is verantwoordelijk voor bloedafname en bloedonderzoek.